نوحه‌خوانی، شروه، سینه‌زنی و تعزیه‌ی زنانه در بوشهر

 

در ایام محرم، زن‌های بوشهری شب هنگام برای شنیدن روضه یا مرثیه‌خوانی دور هم جمع می­‌شوند. مراسم به آرامی و با خواندن آوازی معروف به لایه‌لایه یا لای‌لای شروع می‌شود. این آواز برگرفته از لالایی است. پس از ذکرها و آوازهای سوگواری، نوحه‌خوانی آغاز می­شود. در نوحه‌خوانی نخست زن‌ها به صورت نشسته در حالی که با یک دست بر پا و با دست دیگر بر روی سینه خود می‌کوبند در جواب نوحه‌های سرخوان هم‌خوانی می‌کنند. پس از گذشت حدود نیم ساعت نوحه‌خوانی به صورت نشسته، عزاداری وارد مرحله‌ بعد می‌شود. این بار به دستور سرخوان حاضران به صورت دسته جمعی می‌ایستند و سینه‌زنی به صورت ایستاده دنبال می‌شود. به همین دلیل به این قسمت مراسم «سرپایی» می‌گویند. آنگاه سرخوان با خواندن نوحه‌هایی با ریتم تندتر و موضوع مهیج‌تر، به تدریج مراسم را به اوج می‌رساند تا جایی که بعضی از عزاداران هنگام سینه‌زنی با چپ و راست کردن شانه‌های خود حالت خلسه به خود می‌گیرند. بعضی از حاضرین نیز اقدام به نوعی حرکات موزون می‌کنند که می‌توان آن را به عنوان رقص و سماع عزاداری در مراسم زنانه معرفی کرد.

عزاداری به این شکل در خوزستان و هم­چنین کشورهای شیعه‌نشین همسایه مانند بحرین و عراق نیز اجرا می­شود. اجرای این عزاداری در بوشهر نیز در مناطق عرب­نشین با کیفیت بهتری صورت می‌گیرد. میان عرب‌های خوزستان این نوع عزاداری به «هوسه» مشهور است که گاه به آن «یزله» نیز گفته می‌شود. در بوشهر هم بعضی افراد عزای سرپایی را به نام «یزله» می­شناسند. «هوسه» در جنوب عراق و به خصوص در بصره نیز رایج است و مطلعین «هوسه» رایج در خوزستان را برگرفته از هوسه عراقی‌ها می‌دانند. «یزله» در اصل از فرم‌های مطرح موسیقی جشن و سرور بوده و هم در بوشهر و هم در خوزستان از جایگاهی خاص برخوردار است.

آثار مرتبط

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*
*

آواها و نواهای منتخب …